Allemannsretten

Allemannsretten to skandynawskie nieoficjalne prawo twierdzące, że człowiek jest częścią przyrody oraz ma prawo korzystania z jej dóbr, ale jednocześnie ma obowiązek szanowania natury i pozostawiania jej w stanie nienaruszonym. Szacunek wobec natury jest podstawą Allemannsretten - należy pamiętać, że ważniejsze od korzystania z przyrody jest dbanie o jej dobro.

Zasada ta obowiązuje w Norwegii (Allemannsretten), Szwecji (Allemansrätten) oraz Finlandii (Jokamiehenoikeus). Nazwa w dosłownym tłumaczeniu oznacza prawo wszystkich ludzi.

A jakie prawa zawierają się dokładnie w Allemannsretten? Spróbujmy więc nieco przybliżyć w tym wpisie zwyczaje Skandynawów i Finów. A więc:

• wśród natury można się swobodnie poruszać zarówno na nogach, jak i nartach - oczywiście jeśli to tylko możliwe, po ścieżkach. Należy przy tym pamiętać o zamykaniu za sobą  furtek podczas przechodzenia przez tereny, na których prowadzony jest wypas (dotyczy to głównie owiec i krów; furtki zdarzają się nawet na szlaku w górach). W lesie zabronione jest też poruszanie się po młodniku, jeśli drzewka nie są wyższe niż do kolana.

• można poruszać się po polach uprawnych, łąkach i pastwiskach, ale wyłącznie pod warunkiem, że są one pokryte śniegiem lub ziemia jest zmrożona - ta zasada obowiązuje tylko od 15 października do 30 kwietnia.
• można biwakować i nocować pod namiotem, trzeba jednak zachować odległość 150 m od zabudowań. Jeśli chcemy nocować w danym miejscu więcej niż 2 dni, należy spytać o zgodę właściciela ziemi.
• dozwolone jest rozpalanie ogniska w terenie niezabudowanym bez ograniczeń w zimowym okresie (15.09 - 15.04), a w okresie letnim tylko z dala od lasu. Oprócz tego mogą obowiązywać lokalne ograniczenia palenia ognisk. Ognisk nie należy rozpalać bezpośrednio na skałach, bo można doprowadzić do pękania - najlepiej rozpalić ognisko na żwirze bądź piasku.
• dozwolone jest zbieranie owoców, grzybów, ziół i kwiatów pod warunkiem, że nie są to gatunki chronione. Można również zbierać orzechy, pod warunkiem, że zjemy je na miejscu. Osobne zasady obowiązują też w przypadku maliny moroszki (nor. multe ). Można ją  zbierać tylko, jeśli jest dojrzała (zbieranie niedojrzałych, tzw. multekart jest niedozwolone). Co więcej, w regionach Troms, Norland i Finnmark obowiązują lokalne zasady zbierania malin moroszek.
• można zbierać suche gałęzie lub drewno do rozpalania ogniska. Nie należy jednak niszczyć drzew i urywać zielonych gałęzi. Zabronione jest zbieranie drewna do innych celów niż ognisko na miejscu, oprócz tego nie wolno zbierać kamieni oraz torfu.
• można jeździć po prywatnych drogach oraz parkować wzdłuż nich, o ile nie zabroni tego właściciel.
• dozwolona jest kąpiel w morzu, fiordach, rzekach i zbiornikach wodnych, o ile nie ma wyraźnego zakazu (zbiornik wodny może być np. ujęciem wody pitnej).
• dozwolone jest łowienie ryb w słonej wodzie (fiordy, morze).
• można pływać kajakiem, łódką w zbiornikach wodnych, rzekach i fiodrach. W słodkich wodach nie jest jednak powszechnie dozwolone używanie łódek z napędem.
• w razie płynięcia łódką, można ją cumować w niezabudowanym terenie. Nie jest jednak dozwolone korzystanie z czyichś pierścieni cumowniczych - do ich użycia wymagana jest zgoda właściciela.

Norwegowie pozytywnie nastawieni są do kwestii nocowania pod namiotem. Nieraz doradzali nam, w którym miejscu byłoby się najlepiej rozbić. Obcowanie z naturą jest dla nich czymś normalnym - nie widzą w biwakowaniu potencjalnych problemów, śmieci itp - z czym kojarzy się to niestety większości w Polsce.

Podczas korzystania z Allemannsrettetn starajmy się jednak pokazać się z najlepszej strony, pozostawić miejsce biwakowania w stanie nienaruszonym. Z dóbr takich jak ryby albo owoce korzystajmy tylko na tyle, na ile sami potrzebujemy. To prawo jest czymś wyjątkowym oraz miejmy nadzieję, że będzie funkcjonowało jak najdłużej.

Powyższe informacje opracowane zostały na podstawie strony https://www.aktivioslo.no/info/allemannsretten/ oraz własnych doświadczeniach.