Góry według Hemli i Wojtusia: Nowa Dolina

Nowa Dolina

Nowa Dolina słow. Nová dolina, dolina Nového potoka to druga od W dolina po N stronie Głównego Grzbietu Tatr Bielskich. Ma 3 km długości i w najszerszym miejscu około 800 metrów szerokości.
Od W Nową Dolinę ogranicza N grań Pośredniego Murania do Kiczory, poza nią leży Dolina Międzyścienna. Pod Główną Grań Tatr Bielskich dolina sięga na odcinku od Pośredniego Murania do zwornikowego wierzchołka Nowego Wierchu, poza tą granią leżą Bujakowy Żleb i Stefanowa Dolina. W ograniczeniem jest grań od Nowego Wierchu przez Kominy Ździarskie do Małego Wierchu, poza tą granią leży Dolina Hawrania.
Nowa Dolina ma tylko jedną wyraźną odnogę - żleb opadający z Małego Siodła i uchodzący do dna doliny w Nowym Kanionie naprzeciwko Międzyściennej Przełęczy.

Uwaga: Słowacka nazwa tego żlebu to Malý nový žľab. Od strony S opada do niego szeroka lesista i stroma depresja ograniczona dolną częścią grani Niżnich Kominów oraz grzbietem zbiegającym na Małe Siodło ze zwornikowego punktu położonego ok. 300m na NE od Niżniego Nowego Przechodu w grani Niżnich Kominów. Całość depresji więc jest boczną odnogą Nowej Doliny i dolne 700 metrów długości Niżnich Kominów nie jest jej ograniczeniem, a jedynie "rozcina Nową Dolinę" ,co jest mylne wobec obserwacji doliny z niemal wszystkich stron, nawet z samej doliny.

zwalisko wąskiej części Nowej Doliny

Przebieg Nowej Doliny zmienia swój charakter. W najwyższej części oraz w piętrze kosodrzewiny jest szeroka i zamknięta ścianami Wyżnich Kominów i Murania. Niżej dolina zwęża się, E stok przecina niezbyt głęboki żleb opadający z okolic Niżniej Nowej Przełęczy ku NW na Nową Polankę. Środkową część doliny przecina ww dolny odcinek Niżnich Kominów zakończony Małą Kopką - główna odnoga jest tutaj węższa niż boczna depresja. Poniżej dolina zwęża się i tworzy Nowy Kanion na długości około 500 metrów. Wreszcie najniższa część doliny ma już łagodne, szerokie stoki, na jej W zboczach znajduje się Polana pod Kiczorą i niespełna 200 metrów niżej Nowy Potok zasila Jaworowy Potok i stanowi koniec doliny.

Ograniczenia Doliny:

- Jaworowy Potok
- Mały Wierch
- Małe Siodło
- Niżnie Kominy
- Niżni Nowy Przechód
- Nowa Baszta
- Niżnia Nowa Szczerbina
- Nowy Ząb
- Niżnia Nowa Przełęcz
- Nowy Kopiniak
- Pośrednia Nowa Szczerbina
- Nowy Mniszek
- Wyżnia Nowa Szczerbina
- Nowe Turniczki
- Nowy Wierch
- Nowy Przechód
- Nowa Przełęcz
- Murańskie Czubki
- Bujakowy Przechód
- Murański Karbik
- Murań
- Murańska Przehyba
- Pośredni Murań
- Zakrywa
- Międzyścienne Turnie
- Międzyścienna Przełęcz
- Kiczora

Coś z historii...

Nazwa doliny oraz wielu "Nowych" obiektów w jej otoczeniu pochodzą z czasów pasterskich, w których to przeniesiono do niej pasterstwo ze "starych" terenów, jakimi były dla nowo utworzonych okolice Starej Polany.

W latach 1879-1926 tereny Nowej Doliny należały do "zwierzyńca" Księcia Christiana Hohenlohego, a do 1936 roku do jego spadkobiercy, Augusta Hohenlohego. Książę August sprzedał swe dobra Czechosłowacji. Pozostałości ogrodzenia zwierzyńca można do dziś dzień odnaleźć w okolicach dolin (np. pod Niżnim Nowym Przechodem czy pod wierzchołkiem Nowego Wierchu).

Szlaki wiodące Nową Doliną:
Do Nowej Doliny nie prowadzą znakowane szlaki.

Z Międzyściennej Przełeczy Bielską Ścieżką nad Reglami do dna Nowej Doliny:

Bielska Ścieżka nad Reglami swój początek ma lekko na W i na S od Międzyściennej Przełęczy. Początkowo wiedzie wspólnie ze ścieżką biegnącą W zboczami Zakrywy na Nową Polankę. Po niespełna minucie marszu Bielska Ścieżka nad Reglami odgałęzia się w lewą i przekraczając najniższą część grzbietu Zakrywy wyprowadza po chwili do dno Nowej Doliny powyżej Nowego Kanionu (0-, 10 minut).

Z Międzyściennej Przełęczy na Nową Polankę przez Zakrywę:

Bielską Ścieżką nad Reglami jak wyżej niespełna minutę do rozgałęzienia ścieżek, z którego prosto na S przez W zbocza Zakrywy. Ścieżką tą (bardzo wyraźną), trzymając się zawsze jej lewego wariantu (jest najwyraźniejszy, a odgałęzienia trawersują N zbocza poniżej Murania) około 40 minut aż na grzbiet Zakrywy (osiągany na wysokości około 1420m). Z grzbietu dalej ścieżką trawersując E zbocza Zakrywy w kilka minut do dna doliny (ok. 1410m) tuż poniżej Nowej Polanki (0-, 45 minut).

Uwaga: Część opisu kilkuminutowego marszu od grzbietu Zakrywy do Nowej Polanki została zaczerpnięta z przewodnika WC-4 droga D6, gdyż tego krótkiego odcinka nie przechodziliśmy. Ścieżka jest jednak z grzbietu dobrze widoczna.

Z Podspadów pod "szczelinę" Nowego Kanionu:

Kilkadziesiąt metrów na E od minięcia Jaworowego Potoku z Podspadów jest po prawej stronie przy Drodze Wolności miejsce zwózki drewna. Odbiega z niej na S leśna droga przecinająca ogołocone z drzew stoki Małego Wierchu. Drogą tą około 5 minut trzymając się jej W odgałęzień do miejsca, w którym przecina ona potok spływający żlebkiem Małego Wierchu. Przez potok na drugą stronę częściowo na W bez ścieżki na kolejny grzbiet opadający z W wierzchołka Małego Wierchu (na grzbiecie rozpoczyna się większy, bukowy las). Lasem tym w dół do dna Nowej Doliny tuż poniżej Nowego Kanionu. Teraz wzdłuż potoku pomiędzy zwężającymi się i "rosnącymi" ścianami po omszałych głazach w górę kilka minut pod wylotową szczelinę Nowego Kanionu (0-, 20 minut).

Z Doliny Hawraniej Bielską Ścieżką nad Reglami do dna Nowej Doliny:

Bielska Ścieżka nad Reglami przecina dno Doliny Hawraniej na wysokości około 1300m. Ścieżką na W przez pierwszą grzędę, następnie przez dno większego żlebu na kolejną grzędę i nią ze ścieżką w dół. Po kilku minutach doprowadza do Bielskiej Ścieżki nad Reglami od prawej ścieżka z Małego Siodła. Następnie na W z lekkim obniżeniem po lewej, S stronie dna Małego Nowego Żlebu na niezauważalne Małe Wrótka i za nimi w kilka chwil do dna Nowej Doliny nad Nowym Kanionem (0-, 20 minut).

Nasze wycieczki doliną:

16 czerwiec 2018-> zobacz relację
3 maj 2018-> zobacz relację

Położenie na mapie:

Obiekty w dolinie:

Nowy Kanion

Nowy Kanion - wąski odcinek Nowej Doliny o długości około 500 metrów rozpoczynający się mniej więcej w okolicy Małej Kopki (tuż poniżej Bielskiej Ścieżki nad Reglami) i kończący w dole wraz z ostatnimi skalnymi ścianami. Rozpiętość wysokościowa dna doliny w Nowym Kanionie wynosi około 150m (1130-980m). Górna część Nowego Kanionu to zwężający się jar z powalonymi drzewami, płynącym na dnie potokiem i wąskimi, częściowo skalistymi zboczami. Dolna część natomiast to bardzo wąska szczelina (1-2m na dnie) z pionowymi ścianami sięgającymi około 50 metrów wysokości i na kilkudziesięciometrowym odcinku przewieszonymi, zamkniętymi od góry. W dolnej części, tuż przed rozszerzeniem ścian występuje około 20-metrowa, pionowa, skalna szczelina. W kanionie znajduje się kilka progów, przez co jest on trudny do przejścia.

Niżnia Nowa Jaskinia

Niżnia Nowa Jaskinia - najniżej położona (1409m) spośród Nowych Jaskiń. Jej otwór wejściowy o wymiarach 12 x 13 metrów w kształcie przybliżonym do koła, jest zawieszony 20 metrów nad podstawą ściany Niżnich Kominów ponad Nową Doliną. Jaskinia ma zaledwie 33 metry długości.

Niżnia i Pośrednia Nowa Jaskinia

Pośrednia Nowa Jaskinia - środkowa spośród Nowych Jaskiń, położona na wysokości 1548m, ma wielki otwór wejściowy 25 x 14 metrów. Posiada dwa krótkie korytarze, z których dłuższy ma ledwie 50 metrów długości. Otwór jaskini położony jest w podstawie ściany Niżnich Kominów.

Wyżnia Nowa Jaskinia

Wyżnia Nowa Jaskinia - trzecia jaskinia z wielkim widocznym z dala otworem 8 x 12 metrów w Kominach Ździarskich nad Nową Doliną. Położona jest na wysokości 1792m, długość korytarzy według najnowszych źródeł wynosi 674m. W przeciwieństwie do poprzednich jaskiń, wejście do tej znajduje się już w ścianie Nowego Kopiniaka.

Otoczenie doliny: