środa, 5 czerwca 2013

Dolina Średnicy

Dolina Średnicy

Dolina Średnicy słow. dolina Strednica to dolina graniczna dla obszaru Tatr. Wzdłuż przepływającego dnem doliny potoku Średnica przebiega granica Tatr. Część doliny po S stronie potoku należy do Tatr Bielskich, a część N do pasma Magury Spiskiej. Dokładniej omówiona poniżej jest głównie ta "tatrzańska" część doliny.
Hydrologicznie Dolina Średnicy jest boczną odnogą Doliny Bielskiego Potoku, choć żadne z posiadanych przez nas źródeł o tym nie piszą. Podchodzi pod Grań Główną Tatr na odcinku od Małego Przysłopu po Ździarską Przełęcz. Za tą granią leżą Dolina Goliasowska i Dolina Podspadzka. Ograniczeniem S Doliny Średnicy jest długa E grań Małego Przysłopu - Ździarski Wierch, za którą jest Dolina Bielskiego Potoku.
Poza obszarem Tatr Dolinę Średnicy ogranicza grań od Przysłopu opadająca do Ździarskiej Przełęczy oraz lokalna grań główna z boczną odnogą zakończoną Ptasiowskimi Turniami. Za tą ostatnią leży Dolina Ździarska i Dolina Mąkowa.
Dolina Średnica znana jest głównie z ośrodka narciarskiego o tej samej nazwie, a raczej znany jest ośrodek, a nie dolina. Cała część doliny położona w Tatrach jest doskonale widoczna z pozbawionej zwartego lasu i zabudowań na tym odcinku Drogi Wolności.
Najwyższym szczytem nad doliną jest Przysłop (1214m) w pasmie Magury Spiskiej. Długość doliny mierzona od jego wierzchołka do ujścia do Bielskiego Potoku wynosi niespełna 3 km. 

Ograniczenia Doliny:

- Ździarski Wierch
- Mały Przysłop
- Podspadzkie Siodło
- Długi Wierch
- Ździarska Przełęcz
- Przysłop (pasmo Magury Spiskiej)
- Średnica (pasmo Magury Spiskiej)
- Brzegi (pasmo Magury Spiskiej)
- Ptasiowskie Turnie (pasmo Magury Spiskiej)
- złączenie potoku Średnicy z Bielskim Potokiem


Coś z historii...
Mało jest informacji w polskich źródłach na temat nazwy doliny (słowackie w ogóle trudno znaleźć, podana powyżej pochodzi z mapy WiT). Nie podaje o niej żadnych informacji WET, wspomniany jest jedynie potok Średnica oraz tak samo nazwana przełęcz. T. Szczerba w swej monografii również doliny nie wymienia. W przewodniku Władysława Cywińskiego WC-4 można poczytać o dolinie w ramach opisu otaczających ją szczytów i przełęczy oraz przebiegu granicy tatrzańskiej. Tam pojawia się pewna nieścisłość.
W mianowniku czasem podawana jest nazwa "Dolina Średnicy", a czasem "Dolina Średnica". Z racji, że nazwa najprawdopodobniej pochodzi od płynącego doliną potoku, dokładniejsza wydaje się nazwa Dolina Średnicy. 
Nazwa "Średnica" wydaje się też zbyt często podawana w najbliższym otoczeniu: potok, przełęcz, ośrodek narciarski, na niektórych mapach również pobliski Długi Wierch jest tak nazywany, co zdaniem Cywińskiego jest błędną "wędrówką nazw" z nieodległej przełęczy. 
Opierający się m.in. na powyższych źródłach Bedeker Tatrzański wyróżnia dolinę również nazywając ja na różnorakie sposoby: w tytule Dolina Średnica, w tekście czasem Dolina Średnicy, a czasem nawet nie odmieniając doliny w ogóle, np.: potok płynie przez Dolinę Średnica. 
W związku z pochodzeniem nazwy od potoku, będziemy się starać nazwać ją Dolina Średnicy, chociaż, jak tatrzańskim ekspertom, zdarzają się nam na blogu pomyłki, które pozostawiamy takimi jak napisane:-) 

Szlaki wiodące Doliną Średnicy:
- zielony szlak przebiegający wschodnią częścią doliny z parkingu Średnica do węzła na Patasiowskiej Rówience.

Szlak ten w rzeczywistości ani na metr nie wchodzi w "tatrzańską" część doliny. Jednak biegnie w dolnej części tuż przy potoku Średnica.
Z przełęczy Średnica szlak biegnie również na grzbiet pasma Magury Spiskiej. Pozatatrzańską częścią doliny biegnie Droga Wolności, a w najwyższej części odgałęzia się od niej rowerowy szlak na grań główną pasma Magury Spiskiej.

Nasze wycieczki doliną:

Położenie na mapie:

Obiekty w dolinie:
reklamówka Skicentrum Strednica
Ośrodek narciarski Skicentrum Strednica - jedyny w tej części Tatr obiekt narciarski, podobno chętnie odwiedzany jako zamiennik od polskich tłumnych stoków. Trasy w ośrodku są krótkie. Zaadoptowana jest około połowa N stoku Ździarskiego Wierchu część przeciwstoku oraz dla pojedynczych tras Brzegi i Ptasiowskie Turnie.










parking Średnica
parking Średnica - położony niemal na samej przełęczy Średnica parking umożliwiający dobry dostęp do szlaków w pasmie Magury Spiskiej oraz w Tatrach Bielskich. W okresie zimowym parking jest płatny (narciarstwo w Dolinie Średnicy), jednak poza sezonem parkowanie tutaj nic nie kosztuje i rzadko bywa zatłoczony. Ale bywa:-)









potok Średnica nieopodal Bielskiego Potoku
potok Średnica - początek swój ma nieco na NE od Ździarskiej Przełęczy, skąd spływa środkiem doliny w kierunku Brzegów. Tam potok zwraca się na S i po kilkuset metrach uchodzi do większego Bielskiego Potoku.











stawy w Dolinie Średnicy
stawy - dwa zbiorniki retencyjne utworzone na dnie doliny zblokowane tamą na potoku Średnica. Wybudowane zostały w latach 2010-2011. Według przewodnika Józefa Nyki, zbiornik (wtedy tylko jeden) stanowi zabezpieczenie przeciwpożarowe oraz służy do produkcji śniegu dla pobliskiego ośrodka narciarskiego.










Otoczenie doliny:
Otoczenie wylotu Doliny Średnicy
Grań Główna Tatr ponad Doliną Średnicy

Widoki na Dolinę Średnicy:

Dolina Średnicy z Płaczliwej Skały
Dolina Średnicy z Głośnej Skały

Autorzy w dolinie:

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz