Góry według Hemli i Wojtusia: Dolina Bielskiego Potoku

Dolina Bielskiego Potoku

Dolina Bielskiego Potoku słow. dolina Belej to jedna z większych dolin w Tatrach Bielskich po północnej stronie ich Głównej Grani. Z racji niejasności i niezgodności w literaturze odnośnie geograficznych granic doliny, w tym opisie ograniczamy się tylko do tej jej części, wobec której nie ma wątpliwości (choć też nie do końca:) czyli odcinek doliny od połączenia Strzystarskiego Potoku ze Żlebińskim Potokiem spływającym Żlebiną - drugą najwyższą odnogą Doliny Bielskiego Potoku. Połączenie dwóch w/w potoków tworzy Bielski Potok (słow. Biela) i ten potok jest głównym ciekiem aż do ujścia do większego Popradu, daleko za Tatrami.
Dolną granicą tu opisywanej doliny będzie połączenie Reglanego Potoku z Bielskim Potokiem. Po połączeniu nazwa doliny według wielu źródeł zmienia się na Dolinę Mąkową. Przy tak przyjętych granicach Dolina do Regli nie jest już odnogą Doliny Bielskiego Potoku.
Najwyżej sięgającą, główną odnogą doliny jest Strzystarski Żleb, najwyższy szczyt w jej otoczeniu to Hawrań. Kolejnymi lewostronnymi orograficznie odnogami są opadający ze Starego Siodła Złoty Żleb, następnie Błotna Dolinka i już za Ździarskim Wierchem Dolina Średnicy. Ta ostatnia jest zawsze pomijana w przewodnikach jako odnoga Doliny Bielskiego Potoku, prawdopodobnie dlatego, że jej dnem przebiega granica Tatr.
Prawostronne orograficznie odnogi doliny to Żlebina (oddzielona od Strzystarskiego Żlebu grupą skał zwaną w całości Kościółkami, związanych graniowo z Płaczliwą Skałą) i Dolina Ptasiowska (też pominięta jako odnoga np. w przewodniku WC-4).
Dnem najniższej części Doliny Bielskiego Potoku przebiega na krótkim odcinku granica Tatr - od dołączenia do Bielskiego Potoku Potoku Średnica. Również w tej części przebiega odcinek zielonego szlaku wiodącego na Ptasiowską Rówienkę (położoną już w Dolinie Mąkowej i Dolinie do Regli).
Większość doliny objęta jest rezerwatem, a bałagan w literaturze związany z jej interpretacją przestudiujemy w akapicie "coś z historii...". Przestudiujemy, nie wyjaśnimy:)

Ograniczenia Doliny:

- Ptasiowskie Turnie
- złączenie Bielskiego Potoku z Reglanym Potokiem
- otoczenie Doliny Ptasiowskiej
- otoczenie Żlebiny
- otoczenie Strzystarskiego Żlebu
- NE grań Hawrania
- Stare Siodło
- Stara Jaworzynka
- Biała Ściana
- Błotne Siodło
- Mały Przysłop
- otoczenie Doliny Średnicy

Coś z historii...

Czy Dolina Bielskiego Potoku jest doliną walną? "Walność" dolin jest naszym zdaniem równie niepotrzebną i nic nie mówiącą definicją jak wybitność. Wedle definicji walna dolina w Tatrach sięga swymi odnogami od ich Głównej Grani do granicy Tatr. Spotyka się również dopowiedzenie, że tatrzańska dolina walna musi leżeć w całości na ich terenie (np. przewodnik WC-4). Z tego powodu już w WET Witold Henryk Paryski nie podaje "walności" dla Doliny Bielskiego Potoku, która jego zdaniem sięga wraz z Doliną Mąkową do połączenia z Doliną Zdziarską (leży w znacznej części poza granicą Tatr). Za nim tą samą teorię przekazuje Tadeusz Szczerba w swej monografii. Natomiast Władysław Cywiński wylot Doliny Bielskiego Potoku podaje na połączeniu Reglanego Potoku z Bielskim Potokiem, po którym jest już Dolina Mąkowa). Dodaje również, że jest doliną walną mimo, że dnem doliny biegnie granica Tatr i do doliny należą jeszcze pozatatrzańskie południowe zbocza Ptasiowskich Turni.

Trudno zgodzić się z twierdzeniem, że walna dolina musi leżeć w całości na terenie Tatr. Stworzono ten wpis chyba tylko dlatego, żeby móc nie zaliczać do grona walnych dolin leżących poniżej przełęczy stanowiących głównograniową granicę (w Tatrach Ździarska Przełęcz i Huciańska Przełęcz). Jednak zarówno W.H. Paryski, T. Szczerba, W. Cywiński, Bedeker Tatrzański i zapewne inne źródła podają bez wątpliwości, że ogromna Dolina Białki jest doliną walną. Bo jakby można było uznać inaczej? Jednak większa jej część leży już poza Tatrami.

To jednak mniej istotne. Ważniejsze w tym rozdziale są geograficzne granice Doliny Bielskiego Potoku. W przewodniku WC-4 dolną granicą jest połączenie Bielskiego Potoku z Potokiem Średnica (choć autor podaje również w tym tomie, że Dolina do Regli również uchodzi do Doliny Bielskiego Potoku - jej pozatatrzańskiej części). Dolina Ptasiowska i Dolina Średnicy nie są dolinami bocznymi więc pod Grań Główną sięga Dolina Bielskiego Potoku od Płaczliwej Skały po Mały Przysłop.

W. H. Paryski w WET oraz po nim Tadeusz Szczerba wyraźnie podają, że Dolina Mąkowa jest również częścią Doliny Bielskiego Potoku, która znowu stanowi odnogę Doliny Zdziarskiej. Wedle nich, Dolina Ptasiowska jest już odnogą Doliny Bielskiego Potoku oraz są nimi również Dolina do Regli, Dolina Kępy i Dolina Jaworzynka Bielska (ani słowa o Dolinie Średnicy). Pod Grań Główną dolina sięga od Szalonego Wierchu po Mały Przysłop.

Najważniejsze chyba zdanie na temat granic doliny można przeczytać w WET. Autor podaje, że obcojęzyczne źródła Dolinę Bielskiego Potoku "rozciągają na dolną część Doliny Zdziarskiej (przez co górna jej część jest boczną odnogą Doliny Bielskiego Potoku - zlewnia Zdziarskiego Potoku jest znacznie mniejsza niż Bielskiego Potoku) i również na Dolinę Kotliny. Patrząc zgodnie z zasadami wielkości cieków wodnych to jest chyba najtrafniejsze określenie Doliny Bielskiego Potoku. Sięgała by więc pod Grań Główną od Szalonego Wierchu po Ździarską Przełęcz.

Szlaki wiodące Doliną Bielskiego Potoku:

- zielony szlak prowadzący z parkingu Średnica na Ptasiowską Rówienkę w Dolinie Mąkowej.

Nasze wycieczki doliną:

13 wrzesień 2018-> zobacz relację
17 czerwiec 2018-> zobacz relację
22 wrzesień 2012-> zobacz relację

Położenie na mapie:

Obiekty w dolinie:

most na Bielskim Potoku

Most nad Bielskim Potokiem - nowy mostek dla pieszych przerzucony przez Bielski Potok na odcinku oddzielającym podnóża Wielkiego Regla od Ptasiowskich Turni nieopodal połączenia Potoku Średnica z Bielskim Potokiem. E brzegiem potoku tuż przy moście przebiega zielony szlak.

altanka przy szlaku

Altanka turystyczna - zadaszona altanka położona przy drodze (i zarazem szlaku turystycznym) naprzeciwko wylotu Doliny Ptasiowskiej w pobliżu dołączenia Ptasiowskiego Potoku.

Błotna Dolinka

Błotna Dolinka - słow. Dolina Pod Stare, środkowa, lewostronna orograficznie, boczna odnoga Doliny Bielskiego Potoku. Jest to dość szeroka, płytka dolina ograniczona E grzbietem Starej Jaworzynki, Główną Granią na odcinku od Starej Jaworzynki do Małego Przysłopu i jego E grzbietem zwanym Ździarskim Wierchem. Dolinką i zboczami Ździarskiego Wierchu biegnie leśna droga z Doliny Bielskiego Potoku na Błotne Siodło.

Złoty Żleb

Złoty Żleb - słow. Žltý žľab, to lewostronna orograficznie, boczna odnoga Doliny Bielskiego Potoku. Dopływ Złotego Potoczku znajduje się około 20 metrów na północ od połączenia Strzystarskiego Potoku ze Żlebińskim Potokiem, czyli od miejsca, do którego sięga opisywany tutaj obszar doliny. Złoty Żleb opada ze Starego Siodła ku NE do dna doliny. Jest umiarkowanie stromy, w większości porośnięty lasem. W najwyższej części żlebu, około 100 m na NE od Starego Siodła stoi mała chatka TANAP zwana Strzystarską Chatą.