Góry według Hemli i Wojtusia: Dolina Kępy

Dolina Kępy

Dolina Kępy słow. Dolina Kempy to długa, wąska dolina położona po N stronie Głównej Grani Tatr Bielskich. Obejmuje obszar pomiędzy dwoma graniami odbiegającymi na N od wierzchołków Zadnich Jatek oraz kilkusetmetrowym odcinkiem grani łączącej te wierzchołki. Dolina uchodzi do Doliny Mąkowej pół kilometra na NE od Ptasiowskiej Rówienki.
Poprzez wymienione wyżej granie Dolina Kępy graniczy z Doliną do Regli oraz jej piętrem - Szalonym Kotłem na W, Doliną Przednich Koperszadów na S (za odcinkiem głównego grzbietu) oraz z Doliną pod Koszary na górnym i Doliną Jaworzynką Bielską na dolnym odcinku E grani. Poprzez Żleb pod Groniem Dolina Kępy sąsiaduje również bezpośrednio z Doliną Mąkową.
Według Władysława Cywińskiego, Dolina Kępy należy do najstromszych tatrzańskich dolin. Autor uzasadnia to stosunkiem deniwelacji do długości doliny (ponad 1100m do 3km), powtarzają te wartości autorzy Bedekera Tatrańskiego, którym wyszło z tych liczb pochylenie terenu około 27,5%. Długość doliny mierzona od wierzchołka Zadnich Jatek po ujście potoku spływającego doliną (Tadeusz Szczerba w monografii nazywa potok Kempy, podobnie jak samą dolinę) do Bielskiego Potoku ma około 3,5 km. Dolna część doliny, do okolic Polany pod Siką jest raczej mało stroma, zdecydowanie większym nastromieniem charakteryzuje się górna część, powyżej polany aż po grani łączącą wierzchołki Zadnich Jatek. Na dnie doliny są tutaj trzy skalne progi, łatwe do ominięcia. Dolny z nich tworzy otoczony z trzech stron stromymi ścianami, skalny kociołek.
Znacznie różnią się ukształtowaniem terenu zbocza grani ograniczających Dolinę Kępy od W i E. Grań W nie posiada żadnych odnóg, ma mniejszą deniwalecję w kierunku dna doliny, a jej zbocza są krótkie. Grań E posiada kilka wyraźnych grzęd i żlebów, w których wyróżnia się Ciaskowy Klin z Ciaskiem, Ciaskowy Żleb, Żleb z Siką oraz cztery głębokie żleby w masywie Gronia ze Żlebem pod Groniem nieopodal wylotu doliny. Wszystkie poprzedzielane pokaźnymi grzędami. Na pierwszej od dołu grzędzie w masywie Gronia znajdują się nad dnem doliny skalne kazalnice.

Ograniczenia Doliny:

- Bielski Potok w Dolinie Mąkowej
- N grzbiet Gronia
- Jaworzyński Przechód
- Groń
- Siodło za Groniem
- Turnia nad Jaworzynką
- Przełęcz nad Siką
- Zadni Diabli Grzbiet
- Zadnie Jatki (E)
- Zadnie Jatki
- Kozi Klin
- Szalona Szczerbina
- Szalona Turnia
- Przechód za Łasztowicą
- Łasztowica
- Opalone Siodło
- Opalona Turnia
- Bednarski Regiel

Coś z historii...

W swym przewodniku WC-5 z 1997 roku Władysław Cywiński podaje informacje o znacznym obszarze środkowej części doliny pokrytym lawinołomami - ponoć wielkie lawiny schodzą z N stoków Zadnich Jatek. Obecnie (2018 rok) w oględzinach z okolicznych grani nie widać większych śladów powalonych drzew, a część obszaru w okolicy Polany pod Siką porastają młodniki. W dolinie intensywnie działa gospodarka leśna. Czyżby to było przyczyną "posprzątania" doliny z powalonych drzew?

Rozbieżności są w pochodzeniu nazwy doliny. Jedne źródła mówią o pochodzeniu od popularnego na Podtatrzu nazwiska Kępa, inne od niemieckiego słowa Kämpen (poidła dla owiec). W dolinie faktycznie prowadzony był wypas owiec - Pod Sikę.

z Doliny Mąkowej

Szlaki wiodące Doliną Kępy:

Doliną Kępy nie prowadzą znakowane szlaki, jej obszar jest objęty ochroną.

Drogą z Doliny Mąkowej:

Z W skraju Mąkowej Polany w Dolinie Mąkowej wiedzie leśna droga opisana w przewodniku WC-5 jako droga D2 na Polanę pod Siką. Wejście na tą drogę znajduje się tuż na W od mostku na potokiem wypływającym z Doliny Kępy, przy mostku znak turystyczny kierujący na ścieżkę edukacyjną na Ptasiowskiej Rówience (do Polany pod Siką wg WC: 0-, 45 minut).

z Opalonego Siodła

Z Opalonego Siodła na Polanę pod Siką:

Z przełęczy mniej więcej poziomy trawers poniżej stromizn Łasztowicy jej zboczami na SE. Z najniższej części E zboczy Łasztowicy dalej na E w dół ku prześwitującej pomiędzy drzewami polany, ostatni odcinek przez niewielki pas młodników (0-, 15 minut).

Nasze wycieczki doliną:

13 wrzesień 2018-> zobacz relację

Położenie na mapie:

Obiekty w dolinie:

górna część Żlebu pod Groniem

Żleb pod Groniem - jeden ze żlebów w masywie Gronia, najniższej odgałęziająca się boczna odnoga w Dolinie Kępy - niespełna 500 metrów od jej wylotu. Żleb dzieli dwa grzbiety Gronia, na S grzbiecie znajdują się wystające ponad las skalne kazalnice. Za NE grzbiet jest Dolina Mąkowa. Żleb podchodzi w górnej części na grań Gronia w okolicy Jaworzyńskiego Przechodu oraz nieco powyżej niego.

Polana pod Siką

Polana pod Siką - położona po E stronie dna doliny polana na wysokości około 1200 metrów u podnóży Łasztowicy (podawana przez WET i Tadeusza Szczerbę wysokość 1100-1150 nie jest prawdziwa, jak też informacja o położeniu polany na E od Opalonej Turni). Dawniej na polanie stał szałas pasterski, użytkowany do roku 1951. Obecnie stoi przy drzewach na skraju polany jedynie ambona - do bezpiecznej obserwacji dzikiej zwierzyny, rzecz jasna.

Żleb z Siką i Ciaskowy żleb ponad polaną

Żleb z Siką - opadający z Przełęczy nad Siką, wąski żleb o niespełna 450 metrowej deniwelacji. Przebiega z przełęczy na NE w dolnej części w pobliżu N skraju Polany pod Siką i osiąga dno doliny naprzeciwko Opalonego Siodła. Kilkadziesiąt metrów ponad polaną w żlebie widnieje skalny prożek, którym spływa nazwodajny dla obietków w otoczenie, 20-metrowy wodospad Sika.

Uwaga: Na mapie WiT Przełęcz nad Siką oraz wodospad Sika są błędnie zaznaczone odpowiednio w miejscu Siodła za Groniem i w żlebie z niego spadającym ku Kępom (mapa powyżej). Być może źródłem pomyłki jest niejasna informacja w przewodniku WC-5 w opisie doliny: "Poniżej Siki żleb skręca ostro w prawo (orogr.) i uchodzi do dna doliny kilkaset metrów na północ od Polany pod Siką". Opis ten jest bliższy właśnie żlebowi opadającemu z Siodła za Groniem.

skalne progi w górnej części doliny

Ciaskowy Żleb - sąsiadujący ze Żlebem z Siką poprzez stromą, miejscami skalistą grzędę również stromy i urwisty żleb opadający z Zadniego Diablego Grzbietu. Jego drugim ograniczeniem jest Ciaskowy Klin.

skalne progi - dno doliny powyżej Polany pod Siką znacznie przybiera na stromiźnie. Zaściełają je tutaj trzy skalne progi przedzielone łagodniejszymi pasami trawiastego terenu. Najmniejszy jest próg środkowy, największy, tworzący niewielki kocioł jest próg dolny.

Widoki i otoczenie Doliny Kępy: